Những danh hiệu NSƯT là những tôn vinh quý báu trong lĩnh vực nghệ thuật, được trao tặng cho những nghệ sĩ có đóng góp đặc biệt và sự nghiệp nghệ thuật xuất sắc. Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn về danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú là gì, điều kiện và tiêu chuẩn để đạt được danh hiệu này, cũng như sự khác biệt giữa NSƯT và NSND, chúng ta hãy khám phá bài viết dưới đây từ Nghệ sĩ Việt Nam.
Mục lục:
Nghệ sĩ ưu tú là gì?
Nghệ sĩ ưu tú là những cá nhân có tài năng và thành tựu xuất sắc trong lĩnh vực nghệ thuật, văn hóa hoặc giải trí. Họ là những người có khả năng sáng tạo độc đáo và xuất chúng, và thường được công nhận và đánh giá cao bởi cộng đồng nghệ thuật và công chúng.
Nghệ sĩ ưu tú có thể bao gồm các nhạc sĩ, ca sĩ, diễn viên, họa sĩ, nhà văn, nhà thiết kế, nhà sản xuất âm nhạc, vũ công và nhiều ngành nghề khác. Họ thường có khả năng thể hiện cảm xúc, ý tưởng và tài năng của mình thông qua tác phẩm và biểu diễn của mình.
Từ năm 1984 đến năm 2019, đã diễn ra 9 lần trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú tại Việt Nam. Các đợt trao tặng này xảy ra vào các năm 1984, 1988, 1993, 1997, 2001, 2007, 2011, 2015 và 2019. Trong suốt thời gian đó, tổng cộng có 1585 nghệ sĩ được tặng danh hiệu cao quý Nghệ sĩ ưu tú.
Điều kiện, tiêu chuẩn xét nghệ sĩ ưu tú hiện nay
Để đạt danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú, người nghệ sĩ cần đạt được các tiêu chuẩn, điều kiện được quy định tại Điều 9 Nghị định 89/2014/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung tại khoản 2 Điều 1 Nghị định 40/2021/NĐ-CP. Các điều kiện, tiêu chuẩn xét nghệ sĩ ưu tú nhu sau:
Trung thành với Tổ quốc
Người nghệ sĩ phải chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, cũng như tuân thủ nội quy và quy chế của cơ quan, tổ chức.
Phẩm chất đạo đức và tài năng nghệ thuật xuất sắc
Người nghệ sĩ cần có phẩm chất đạo đức tốt và phải là gương mẫu trong cuộc sống. Họ cũng cần tận tâm và tận tụy với nghề nghiệp nghệ thuật, được đồng nghiệp và nhân dân yêu mến.
Thời gian hoạt động nghệ thuật
Người nghệ sĩ phải có thời gian hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp liên tục hoặc cộng dồn từ 15 năm trở lên. Đối với nghệ thuật Xiếc và Múa, thời gian hoạt động yêu cầu là từ 10 năm trở lên, tính từ thời điểm tốt nghiệp tại một trường nghệ thuật chuyên nghiệp đến thời điểm xét hồ sơ tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú.
Đạt giải thưởng
Người nghệ sĩ phải đạt ít nhất một trong các tiêu chí về giải thưởng, như:
- Tiêu chí 1: Có ít nhất 2 giải Vàng quốc gia (có ít nhất 1 giải Vàng là cá nhân).
- Tiêu chí 2: Có ít nhất 1 giải Vàng quốc gia và 2 giải Bạc quốc gia (có ít nhất 1 giải Vàng là cá nhân).
- Tiêu chí 3: Có ít nhất 3 giải Vàng quốc gia (nếu không có ít nhất 1 giải Vàng là cá nhân).
- Tiêu chí 4: Đối với những trường hợp đặc biệt, người nghệ sĩ có thể được xem xét và quyết định bởi Hội đồng cấp cơ sở và Thủ tướng Chính phủ. Điều này áp dụng cho những người nghệ sĩ có cống hiến nổi trội, là giảng viên, hoặc tham gia nhiều hoạt động phục vụ cộng đồng và chính trị lớn.
Xem thêm:
Quy trình xét tặng danh hiệu nghệ sĩ ưu tú là gì?
Quy trình xét tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân và Nghệ sĩ ưu tú theo quy định tại Điều 11 Nghị định 89/2014/NĐ-CP (sửa đổi tại Nghị định 40/2021/NĐ-CP) được thực hiện theo các bước sau:
Hội đồng cấp cơ sở tại đơn vị nghệ thuật cơ sở
Được thành lập bởi người đứng đầu đơn vị nghệ thuật cơ sở. Hội đồng này bao gồm các đơn vị như nhà hát, đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp thuộc các Bộ, tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, học viện, trường đào tạo nghệ thuật, hãng phim thuộc các Bộ, tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có chức năng nghiên cứu, đào tạo, sáng tạo nghệ thuật, cục điện ảnh, cục nghệ thuật biểu diễn thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, cục công tác Đảng và công tác chính trị thuộc Bộ Công an, tổng cục chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam thuộc Bộ Quốc phòng, cơ quan chuyên môn quản lý nhà nước về văn hóa thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Đài Phát thanh, Đài Truyền hình, Đài Phát thanh – Truyền hình cấp tỉnh.
Hội đồng cấp Bộ
Được thành lập tại các Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an. Hội đồng cấp Bộ do các Bộ trưởng thành lập.
Hội đồng cấp Nhà nước
Quá trình này thực hiện qua hai bước:
- Bước 1: Hội đồng chuyên ngành cấp Nhà nước do Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành lập theo từng lĩnh vực nghệ thuật như Âm nhạc, Điện ảnh, Sân khấu, Múa, Phát thanh, Truyền hình.
- Bước 2: Hội đồng cấp Nhà nước do Thủ tướng Chính phủ thành lập theo đề nghị của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Khác nhau giữa Nghệ sĩ nhân dân và nghệ sĩ ưu tú là gì
Tham khảo bảng phân biệt dưới đây để thấy rõ sự khác biệt giữa nghệ sĩ ưu tú và nghệ sĩ nhân đân
|
Tiêu chí |
Nghệ sĩ ưu tú | Nghệ sĩ nhân dân |
| Cơ sở pháp lý | Theo Điều 9 Nghị định 89/2014/NĐ-CP (sửa đổi Nghị định 40/2021/NĐ-CP). | Theo Điều 8 Nghị định 89/2014/NĐ-CP (sửa đổi Nghị định 40/2021/NĐ-CP). |
| Về phẩm chất nghệ sĩ | Có phẩm chất đạo đức tốt, gương mẫu trong cuộc sống, và tận tụy với nghề.
Có tài năng nghệ thuật xuất sắc, được công nhận bởi sự uy tín nghề nghiệp, và được đồng nghiệp cũng như nhân dân mến mộ. |
Có phẩm chất đạo đức tốt, gương mẫu trong cuộc sống, và tận tụy với nghề.
Có tài năng nghệ thuật xuất sắc, tiêu biểu cho ngành hoặc nghề nghệ thuật, uy tín nghề nghiệp, và được đồng nghiệp cũng như nhân dân mến mộ. |
| Về thời gian hoạt động | Thời gian tối thiểu là 15 năm hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp. | Thời gian tối thiểu là 20 năm hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp. |
| Về thành tích đạt được | Có ít nhất 02 Giải Vàng quốc gia hoặc 01 Giải Vàng quốc gia và 02 Giải Bạc quốc gia.
Các giải Vàng trong nước hoặc quốc tế khác của cá nhân hoặc tập thể được quy đổi để tính thành tích cho cá nhân theo quy định tại Phụ lục II ban hành kèm theo sửa đổi tại Nghị định 40/2021/NĐ-CP. |
Đã được tặng danh hiệu “Nghệ sĩ ưu tú” và có ít nhất 02 giải Vàng quốc gia sau khi được tặng danh hiệu “Nghệ sĩ ưu tú.” Các giải Vàng trong nước hoặc quốc tế khác của cá nhân hoặc tập thể được quy đổi để tính thành tích cho cá nhân theo quy định tại Phụ lục II ban hành kèm theo sửa đổi tại Nghị định 40/2021/NĐ-CP. |
Bài viết trên đã chia sẻ những thông tin hữu ích giúp bạn giải đáp được câu hỏi “nghệ sĩ ưu tú là gì?”. Mong rằng với bài chia sẻ của chúng tôi bạn đã hiểu hơn về danh hiệu nổi tiếng này